- Κατμαντού
- (Κathmandu). Πόλη (729.000 κάτ. το 2003) και πρωτεύουσα του Νεπάλ και της διοικητικής περιφέρειας Μπαγκμάτι (9.428 τ. χλμ.,2.858.500 κάτ. το 2003). Βρίσκεται κοντά στον ποταμό Μπαγκμάτι, στην εσωτερική λεκάνη των Ιμαλαΐων και σε υψόμετρο 1.360 μ. To κλίμα της περιοχής είναι μουσωνικό (πνέουν περιοδικοί άνεμοι, έχει ξηρό χειμώνα και υγρό καλοκαίρι) και ορεινό τροπικό. Τον Ιανουάριο η μέση θερμοκρασία είναι 18,3°C και τον Ιούλιο 24,5°C. Το Κ. πλήττεται συχνά από σεισμούς.
Έως τον 16ο αι. η πόλη ονομαζόταν Καντιπούρ. Ιδρύθηκε από τον κυβερνήτη του Νεπάλ Γκουνακαμαντέβα και το 1769 έγινε πρωτεύουσα του κράτους. Μετά το 1951, οπότε καταργήθηκε το καθεστώς κληρονομικής πρωθυπουργίας, το οποίο ασκούσε η πριγκιπική οικογένεια Ράνα, το Κ. άρχισε να δέχεται πλήθος τουριστών από τη Δύση. Σήμερα η πόλη αποτελεί αξιόλογο οικονομικό, πολιτιστικό και μεταφορικό κέντρο. Έχει πολυάριθμα εργαστήρια χειροτεχνημάτων, τα οποία παράγουν διάφορα αντικείμενα τέχνης και κοσμήματα. Υπάρχουν επίσης εργοστάσια κατασκευής υποδημάτων, υφασμάτων, κεραμικών, τούβλων, κεραμιδιών και επισκευής μηχανημάτων. Στο κέντρο του Κ. βρίσκεται η πλατεία Τούντι Κελ και κοντά της το βασιλικό μέγαρο Ναραγιανθίτι Ντουρμπάρ, νεοκλασικού ρυθμού, χτισμένο στις αρχές του 20ού αι. Διαθέτει πολλά παλιά οικοδομήματα αλλά και σύγχρονα ξενοδοχεία, ταχυδρομείο και άλλα κτίρια. Tα αρχιτεκτονικά μνημεία του K. αντιπροσωπεύονται κυρίως από την ξύλινη παγόδα Καθ Μαντίρ (1596), το συγκρότημα μεγάρων και ναών Χανουμάν Ντόκα (15ος-18ος αι.), τον πύργο Μπιμ Σεν (1834) και το μνημείο των αγωνιστών της επανάστασης του 1951. Κοντά στο Κ. βρίσκεται αρχιτεκτονικό γλυπτικό σύμπλεγμα με πέτρινα βουδιστικά ανάγλυφα του 6ου και του 8ου αι., τα οποία ανακηρύχθηκαν μνημείο παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς από την ΟΥΝΕΣΚΟ το 1979.
Στο Κ. υπάρχει πανεπιστήμιο και εδρεύει η Βασιλική Ακαδημία του Νεπάλ. Λειτουργούν επίσης πολλές βιβλιοθήκες, με κυριότερες την Εθνική και την Κεντρική. Ιδιαίτερα αξιόλογο είναι το Εθνικό Μουσείο.
Το βασιλικό μέγαρο Ναραγανθίτι Ντουρμπάρ στο Κατμαντού του Νεπάλ (φωτ. Πρεσβεία Νεπάλ).
Dictionary of Greek. 2013.